Fisher Denklemindeki Risk Primi Parametresinin Durum Uzay Modeli Ve Kalman Filtresi İle Tahmini: Türkiye Örneği

 Yıl 2022, Cilt 37, Sayı 1, 19 - 33, 02.03.2022

Levent ÖZBEK  Rezzan KAYNAK ŞEN 

Öz

İktisadi teoriler evrensel olmakla birlikte koşullara, zamana ve toplumlara göre farklı görünümler alır. Bu nedenle yapılan bir analizden elde edilen sonuçların her yerde ve her koşulda geçerli olarak algılanmaması gerekir. Bir ülkede riski artıran bir gelişme başka bir ülkede aynı etkiyi yaratmayabilir. Gerek faiz oranlarındaki gerekse risk primindeki bu oynaklığın altında yatan şey beklentilerdir ki; ekonomik ilişkiler, farklı ülkelerde çeşitli dönemlerde oldukça değişik görünümler sergileyebilir. Bu çalışmada faizin vade yapısı Beklentiler Hipotezi (BH) açısından ele alınarak zamanla değişen risk primi Kalman filtresi kullanılarak tahmin edilmiştir. Kalman filtresi yaklaşımı, faiz oranındaki değişimlerin oynaklığını, risk primindeki olası kalıcı değişimleri ve üst üste gelen tahmin hatalarını dikkate almaktadır. Çalışmada Türkiye ekonomisine ait 2002:01-2018:10 dönemi için aylık faiz oranı (TL üzerinden açılan mevduatlara ilişkin faiz oranı) verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın en önemli özelliği, Türkiye ekonomisi için risk primini değiştirmeye sebep olan faktörlerin zaman boyunca önceden belirlenmeksizin Kalman filtresi ile nasıl tahmin edeceğimizi sağlamasıdır. Kalman filtresi kullanılarak elde edilen risk primi tahminlerine göre, risk primi bazı dönemlerde pozitif, bazı dönemlerde ise negatif değerler almaktadır. Risk primi, oynaklığın yüksek olduğu dönemlerde negatif, oynaklığın düşük olduğu dönemlerde ise pozitif tahmin edilmiştir. Elde edilen tahmin sonuçları rasyonel yatırımcılara faiz oranlarındaki gelecek değişimlere ait belirsizlikler hakkında önemli ve yararlı bilgiler sunmaktadır.

Yorumlar